De pijpbloem maakt indruk met zijn bijzondere bloemen met een fascinerende uitstraling. Om ervoor te zorgen dat deze zich kunnen ontwikkelen, moet er echter met een aantal dingen rekening worden gehouden bij de verzorging ervan.
De pijpbloem (Aristolochia) is een imposant fenomeen dat ons vaak verbaast. Ten eerste zijn er de bloemen van de spookplant, die lijken op een tabakspijp en een ketelval voor insecten worden, maar alleen totdat ze de pijpbloem hebben bestoven. Ook het grote, hartvormige blad is niet te onderschatten. Als je het balkon en terras wilt verfraaien met deze echt bijzondere plant, moet je een paar onderhoudsinstructies volgen.
Belangrijke verzorgingsinstructies voor de saffraanbloem
❖ Casting:
De plant komt uit de regenwouden van Brazilië en heeft regelmatig water nodig. Op warme dagen kan het nodig zijn om meerdere keren per dag water te geven, zeker als er voor een zonnige standplaats is gekozen. De grond moet gelijkmatig vochtig aanvoelen. Wateroverlast mag echter in geen geval optreden. Als de Hollandse cantharel "natte voeten" krijgt, leidt dit tot wortelbeschadiging en kunnen de planten gaan rotten.
Zorg er zelfs in de winterkwartieren voor dat de grond niet volledig uitdroogt. Om het warme, vochtige klimaat van het regenwoud te improviseren, is het raadzaam om de plant regelmatig te sproeien. Omdat kraanwater vaak lelijke kalkvlekken veroorzaakt, moet regenwater of stilstaand kraanwater worden gebruikt.
Binnenkort beschikbaar:
- regelmatig water
- De aarde mag niet uitdrogen
- Vermijd wateroverlast
- water ook in de winter
❖ Bemesten:
Omdat de saffraan niet winterhard is en dus in een emmer moet worden bewaard, is er maar een beperkt assortiment substraat beschikbaar. Daarom wordt de inname van vocht en voedingsstoffen dienovereenkomstig beperkt. Regelmatige bemesting is nodig tijdens het groeiseizoen om de groei en bloei te stimuleren. Voor potplanten, zoals deze, is het raadzaam om met tussenpozen van 14 dagen een conventionele vloeibare meststof aan het gietwater toe te voegen. Bemesten kan natuurlijk ook met korrels of met meststokken die direct in dede potgrond.
Binnenkort beschikbaar:
- regelmatig bemesten in de lente en zomer
- geen bemesting in de winter
- conventionele vloeibare meststof met een interval van 14 dagen
❖ Snoeien:
Regelmatig snoeien bevordert de groei en bloei van de saffraan. In het voor- en najaar worden de ranken daarom ingekort tot een lengte van ongeveer 30 centimeter. Indien nodig kan de spookplant het hele jaar door gesnoeid worden. Onderweg kunnen bijvoorbeeld stekken worden verkregen om de pijpbloem te vermeerderen.
» Opmerking: Amerikaanse saffraanbloemen hoeven niet per se gesnoeid te worden.
❖ Voortplanting:
De pijpbloem kan op drie verschillende manieren worden vermeerderd:
- Stekken
- Zaden
- Verdeling van de kluit
Vermeerdering door stekken
Vermeerdering door stekken is eenvoudig en wordt meestal met succes bekroond. Zelfs onervaren hobbytuinders zullen hier waarschijnlijk kweeksuccessen kunnen melden. Stekken kunnen gemakkelijk worden verkregen tijdens de jaarlijkse snoei.
Hoe het werkt :
❶ Snijd stek
❷ Plaats stek in plantpot
❸ Wacht op beworteling
❹ Plant verpotten
De stekken moeten vers worden gesneden. De beste tijd hiervoor is de lente. Daarna worden ze direct in een met vochtige groeigrond gevulde bloembak geplaatst. Geduld is nu vereist, want het rooten begint pas na ongeveer drie maanden. De jonge planten worden vervolgens verpot en voorzien van een latwerk.
Vermeerdering door zaden
Vermeerdering door zaden is ook vrij onproblematisch. Ook hier is wat geduld nodig, maar met weinig inspanning kunnen meerdere planten worden gekweekt.
Hoe het te doen:
❶ Zaden halen
❷ Zaden in de grond drukken
❸ De grond vochtig houden
❹ Planter warm opstellen
❺ Wacht op ontkieming
❻ Zaailingen ondersteunen
❼ Zaailingen uitplanten
❽ Klimhulpmiddelen bevestigen
Het beste kweeksucces kan worden behaald met vers zaad. Als je niemand kent die een pijpenboom heeft, kun je natuurlijk ook de in de handel verkrijgbare zaden gebruiken. Hier is het zinvol om grote oppervlakten te zaaien, aangezien niet alle zaden daadwerkelijk beginnen te ontkiemen.
De zaden worden ongeveer een halve centimeter in de grond gedrukt. De grond moet vochtig en warm worden gehouden. Wateroverlast moet worden vermeden. Na ontkiemingde jonge planten krijgen een steun in de vorm van een kleine houten spies. Dat is straks niet meer genoeg, want de planten groeien hard. Vanaf een hoogte van ongeveer 15 centimeter uitplanten in een geschikte plantenbak. Het bevestigen van een latwerk ondersteunt de snelle en weelderige groei van de saffraan.
Vermeerdering door worteldeling
Deze methode levert de hobbytuinier binnen enkele minuten een volwaardige plant op. Hiervoor is een sterke en goed ontwikkelde saffraan nodig. Deze wordt eerst gevuld. Verwijder vervolgens het grootste deel van de aarde van de wortels en verdeel de kluit doormidden. Deze worden nu apart geplant en apart opgekweekt.
Hoe het te doen:
❶ Pot de plant op
❷ Verwijder de aarde van de kluit
❸ Verdeel de kluit
❹ Pot de planten apart op
❺ Kweek de planten apart
Sluimerstand:
Een paar cultivars van de saffraan zijn winterhard. Als je zo'n exemplaar bezit, kan de exoot buiten overwinteren en dus buiten plaatsen. Een laag bladeren of mulch beschermt de wortels tegen vorst.
Niet winterharde lendenenbloemen worden in kuipen gekweekt en binnen overwinteren bij temperaturen rond de 15 graden. De planten zijn bladverliezend en mogen zelfs in de winter niet uitdrogen.
» Tip: Het ontluiken vindt vrij laat in de lente plaats, dus u hoeft zich meestal geen zorgen te maken dat de saffraan beschadigd is in de winterkwartieren.
Soort Hollandse cantharellen
Amerikaanse saffraan
De Amerikaanse cantharel (Aristolochia macrophylla), ook wel bekend als de Amerikaanse cantharel, is vooral populair op onze breedtegraden omdat hij winterhard is en daarom zeer goed kan worden gebruikt als haagplant en voor het vergroenen van muren en gevels. De grote, hartvormige bladeren liggen als dakpannen op elkaar en bedekken de grond volledig of laten geen doorkijk toe bij het planten van hagen. De bladeren vallen in de late herfst. In het voorjaar ontkiemen de planten vrij laat weer.
» Tip: Jonge planten groeien vrij langzaam. Groeihoogtes van acht meter zijn niet ongewoon voor oudere planten.
De Amerikaanse saffraan bloeit tussen april en mei. De groenbruine bloemen lijken nogal onopvallend.
Reuzensaffraan
Het oorspronkelijke huis van de gigantische modderige zegge (Aristolochia gigantea) bevindt zich in Panama. Maar de plant isook vaak gevonden in tropische gebieden. De klimplant is niet winterhard en staat door zijn indrukwekkende formaat alleen in grote kassen in Duitsland. De bloemen van de gigantische saffraan worden tot 30 centimeter groot.
» Tip: De bloemen van deze soort hebben een aangename, lichtzoete geur.
Meestal ruiken pijpbloemen nogal onaangenaam. De geur trekt insecten aan, die vervolgens in de bloemen worden opgesloten totdat ze ze bestuiven.
Braziliaanse saffraan
De Braziliaanse saffraan (Aristolochia labiata) is een bijzonder aantrekkelijke vertegenwoordiger. De niet winterharde plant voelt zich bijzonder prettig in een serre. Daar maakt hij indruk met zijn enorme bloemen die aan pelikanen doen denken. De violetgevlekte bloemen zijn tot ver in de herfst te bewonderen. De planten hebben een warme maar niet volle zon standplaats nodig. Regelmatig spuiten zorgt voor een hoge luchtvochtigheid.
Arborescent saffraan
De Hollander van de Arborescent Dutchman komt oorspronkelijk uit El Salvador of het zuiden van Mexico. De planten zijn zeldzaam geworden en worden als bedreigd beschouwd. De paarskleurige bloemen verschijnen direct op de stengel en zijn voorzien van de ketelvallen die typerend zijn voor de Hollandse cantharel. Het telen van de plant in sommige botanische tuinen zorgt voor het behoud van de soort.